پايگاه داده‌هاي مكاني (GIS)

داده‌هاي مكاني معرف شكل و موقعيت عوارض است و داده‌هاي توصيفي شامل خصوصيات و ويژگي‌هاي مرتبط با داده‌هاي مكاني مي‌باشد. كليه پردازش‌ها، تجزيه و تحليل‌ها و پرسش‌ها بر مبناي داده‌هاي مکانی و توصیفی موجود در سيستم و روابط مكاني و غيرمكاني حاكم بر آنها انجام مي‌شوند. هر چه داده‌هاي موجود در سيستم و روابط بين آنها به آنچه در دنياي واقعي وجود دارد نزديكتر باشند، نتايج به‌دست آمده از پرسش‌ها و تجزيه و تحليل‌ها به واقعيت نزديك‌تر بوده و با آنچه در دنياي واقعي مي‌گذرد، تطابق بيشتري دارد. نتايج به‌دست آمده از تجزيه و تحليل‌ها مديران و برنامه‌ريزان را در جهت تصميم‌گيري هر چه صحيح تر و بهتر حمايت مي‌نمايد.در حال حاضر مجموعه داده‌هاي مکانی و توصیفی طرح‌های توسعه و عمران مصوب در قالب مجموعه‌ای از انواع نقشه‌ها و گزارش‌ها در مرکز آرشیو دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و حوزه شهرسازی و معماری ادارت كل راه و شهرسازی استان‌ها نگهداری و ذخیره‌سازی می‌شوند. با توجه به بررسی محتوای نقشه‌ها و گزارش‌های طرح­های توسعه و عمران نمونه در مرحله شناخت و نیازسنجی می‌توان گفت که داده‌های مکانی و توصیفی موجود طرح‌ها با سلیقه‌ها و رویکردهای مختلف تهیه شده‌اند که این امر منجر به تولید اطلاعات ناهمگون از طرح‌ها شده است که نتایج این امر را می توان در متفاوت بودن نقشه‌ها، لایه‌های اطلاعاتی، اقلام توصیفی و دامنه‌های مرتبط با طرح‌های توسعه و عمران از نقطه نظر تعداد، دقت، تعریف، نام‌گذاری، منابع اخذ و شیوه ذخیره‌سازی عنوان نمود. به عبارت دیگر می‌توان گفت که در حال حاضر استاندارد و دستورالعمل مشخص و جامع جهت تهیه و ذخیره‌سازی داده‌های مکانی و توصیفی مربوط به طرح­های توسعه و عمران در محیط GIS وجود ندارد که این امر منجر به تولید مجموعه‌ای ناهمگون از نقشه‌ها در قالب‌ها و استانداردهای مختلف گشته است.

لازمه وجود مديريت بهينه داده­هاي مکانی و توصیفی در يك سازمان یا وزارتخانه، يكنواخت كردن تمامي داده‌ها در تمامي سطوح آن سازمان مي‌باشد. اين مهم از طريق استانداردسازي انجام مي­پذيرد. لذا براساس نتايج مرحله شناخت، در اين مرحله، مدل مفهومي و استاندارد پايه پايگاه داده مکاني تدوين مي­‌گردد.

در مرحله تدوين استاندارد مواردي از قبيل مقیاس، سيستم تصوير، بيضوي مبنا، كلاسه‌بندي اطلاعات، مشخصات عوارض مکانی، گردش اطلاعاتی (تولید کننده، ذخیره‌ کننده، بهنگام‌ کننده و استفاده‌کننده) و مشخصات اقلام اطلاعات توصيفي استاندارد خواهند شد. در انتهای اين مرحله روابط توپولوژيك و غيرتوپولوژيك اطلاعات مكاني با يكديگر، ارتباط جداول اطلاعاتي يا كلاس‌ها و زيركلاس‌هاي اطلاعاتي، در قالب دیاگرام‌های استاندارد ترسیم و ارائه می­گردد. لازم به توضیح است که در انتهای این مرحله استاندارد متادیتا تهیه می‌شود. با ايجاد متاديتا، شناسنامه‌اي كه گوياي وضعيت و مشخصات داده‌ها باشد، تدوين می‌شود و كاربران برای تشخيص تناسب داده‌ها براي كاربردهاي مورد نظر مي‌توانند تصميم گيري‌هاي لازم را بنمايند.